Τελειότητα σε μια μικρή συσκευασία. Το Televue-85 είναι το ιδανικό τηλεσκόπιο για χρήση την ημέρα ή την νύχτα, προσφέροντας πεντακάθαρες εικόνες, χωρίς ίχνος χρωματικού σφάλματος.

Ο Chris Cook, ειδήμονας κριτικός του περιοδικού, συμπληρώνει: «περίεργος» είναι η λέξη που καλύτερα περιγράφει την αντίδραση μου όταν έμαθα για το νέο αποχρωματικό διοπτρικό τηλεσκόπιο των 85 χιλιοστών από την Televue. Θα διατηρούσε η εταιρεία την φήμη της για την εξαιρετική ποιότητα των οπτικών και μηχανικών της κατασκευών με την προσθήκη στη σειρά της ενός τέτοιου μικρού αλλά ιδιαίτερα φορητού οργάνου;

Για να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα οι άνθρωποι του Sky & Telescope δανείστηκαν ένα από τα πρώτα τηλεσκόπια και ζήτησαν τον Chris Cook να το αξιολογήσει βάζοντας το σε δοκιμασία.

Η πρώτη του σκέψη όταν άρχιζε να αποσυσκευάζει το Televue-85 ήταν ότι φαινόταν σαν  μια μεγαλύτερη έκδοση του Televue Pronto (ένα τηλεσκόπιο των 70 χιλιοστών). Είχε τον ίδιο εστιαστή των 2 ιντσών και το χρώμα του ήταν πρασινωπό-λαδί, επίσης. Το αποχρωματικό Televue-85 με εστιακό λόγο f/7 έχει μήκος 53 εκατοστά και βάρος 3,6 κιλά.

Κατασκευή

Το τηλεσκόπιο Televue-85 είναι ένα πραγματικό έργο τέχνης. Ο αντικειμενικός φακός του είναι αιωρούμενος διπλός, έχει εστιακή απόσταση 600 χιλιοστά και είναι κατασκευασμένος από ειδικό κρύσταλλο υψηλής ανάλυσης (ED). Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι ο σχεδιασμός αυτός έχει λιγότερη παρεκτροπή από έναν άλλο σχεδιασμό ενός διπλού φακού f/8 ή ενός τριπλού φακού φθορίου με παρόμοια διάμετρο. Η Televue επίσης ισχυρίζεται ότι ένας πραγματικός αποχρωματικός φακός  θα πρέπει να δείχνει την πιο ελάχιστη ένδειξη από ίχνος μπλε χρώματος γύρω από τον Σείριο με μεγέθυνση 200Χ.

Οι επιφάνειες ανάμεσα στους φακούς είναι πολυεπιστρωμένες με την εσωτερική επιφάνεια του σωλήνα καλυμμένη με ειδική μαύρη μπογιά, έτσι ώστε να έχουμε  μεγάλη μετάδοση φωτός, να ελαχιστοποιούνται οι  εσωτερικές αντανακλάσεις και τελικά να παίρνουμε εικόνες με πολύ υψηλό κοντράστ. Ο σωλήνας και ο εστιαστής είναι κατασκευές υψηλής ποιότητας από αλουμίνιο. Στο μπροστινό μέρος υπάρχει ένα προστατευτικό κάλυμμα για την υγρασία, το οποίο μαζεύεται προς τα πίσω. Αυτό απομακρύνει και το τυχαίο φως που πιθανόν θα πέφτει πάνω στον αντικειμενικό φακό του τηλεσκοπίου. Μπροστά ακριβώς υπάρχει ένα βιδωτό καπάκι που καλύπτει και ασφαλίζει τον αντικειμενικό φακό.

Η εστίαση αποκτά άλλον «αέρα» μετά την ανανέωση του εστιαστή, έτσι τώρα το επίπεδο της εστίασης είναι εξαιρετικό, τόσο στην οπτική παρατήρηση όσο και στη φωτογράφηση! Πλέον το τηλεσκόπιο εξοπλίζεται με τον οδοντωτό εστιαστή 2 ιντσών, δύο ταχυτήτων (10:1), που χρησιμοποιείται στο μεγαλύτερο τηλεσκόπιο της σειράς, το NP127is. Στη δεξιά πλευρά του τηλεσκοπίου υπάρχουν δύο ρόδες εστίασης, μία για κάθε ταχύτητα, ενώ αριστερά υπάρχει μόνο η κλασική 1:1 με τις 5 τρύπες. Όλες οι ρόδες έχουν οδοντωτά ελαστικά δαχτυλίδια. Υπάρχει, επίσης, η δυνατότητα να τοποθετηθεί το Focusmate Driver 10:1, για ηλεκτρική εστίαση.

Τα στάνταρ αξεσουάρ που περιλαμβάνονται μαζί με το Televue-85 είναι ένα διαγώνιο πρίσμα 2 ιντσών μαζί με τον αντάπτορα 1,25 ιντσών, ένα προσοφθάλμιο 20 χιλιοστών τύπου Plossl (παίρνουμε μεγέθυνση 30Χ) και μια μαλακή θήκη μεταφοράς. Το τηλεσκόπιο έχει ένα στεφάνι με στάνταρ σπείρες που του επιτρέπουν να βιδωθεί σε οποιοδήποτε φωτογραφικό τρίποδα ή στις στηρίξεις της Televue (Gibraltar, Panoramic ή Up-swing).

Κάτω από τα αστέρια

Τα περισσότερα οπτικά τεστ έγιναν στις αρχές Μαΐου, όταν η μικρή Σελήνη και η πολύ άχλη του ουρανού περιόρισαν το φαινόμενο μέγεθος περίπου στο 4. Η διαταραχή, όμως, της ατμόσφαιρας (seeing) ήταν αρκετά μειωμένη (με μέτρο σύγκρισης 7 και 9 στην κλίμακα από 1 έως 10). Χρησιμοποιήθηκαν στηρίξεις της Losmandy, G8 και G11 που πρόσφεραν σταθερότητα κατά την παρατήρηση.

Ένα πολύ σημαντικό τεστ για τα οπτικά του τηλεσκοπίου ήταν η εξέταση της εικόνας ενός φωτεινού αστεριού εστιάζοντας και αφεστιάζοντας γύρω από αυτό. Για αυτόν τον σκοπό χρησιμοποιήθηκε ένα προσοφθάλμιο Televue Panoptic των 15 χιλιοστών μαζί με ή χωρίς τον μεγεθυντή Powermate 5X. Σε κάθε περίπτωση το τηλεσκόπιο έδειξε υποδειγματικές – τέλειες εικόνες του αστεριού, μια απόδειξη ενός πολύ καλά διορθωμένου από σφάλματα φακού.

Σύμφωνα με το όριο του Dawes, ένας φακός των 85 χιλιοστών θα έπρεπε να ξεχωρίσει δυο αστέρια που η μεταξύ τους απόσταση είναι τόσο μικρή  όσο 1,3 δευτερόλεπτα του τόξου. Το πρώτο αστέρι ήταν ο γ του Λέοντα. Αυτό το όμορφο ζευγάρι έχει 4,4 δευτ. απόσταση και τα φαινόμενα μεγέθη των δύο αστέρων είναι 2,2 και 3,5, αντίστοιχα. Χρησιμοποιώντας ένα  Nagler των 7 χιλιοστών η μεγέθυνση έφθασε στις 85 φορές η οποία και ξεχώρισε εύκολα το διπλό άστρο. Κατόπιν, δοκιμάζοντας το 15 Panoptic μαζί με το  Powermate 5X, η μεγέθυνση έφθασε τις 200 φορές. Τα δυο αστέρια έδειχναν οξείς τους δίσκους του Airy περιστοιχιζόμενοι από καθαρούς ομόκεντρους κύκλους περίθλασης. Ήταν όντως μια θαυμάσια εικόνα!

Ο επόμενος στόχος ήταν το διπλό άστρο γ της Παρθένου, 4ου μεγέθους με απόσταση 1,7 δευτερόλεπτα. Τα αστέρια ξεχώρισαν εύκολα με 200Χ. Πιέζοντας περισσότερο, ο Chris Cook δοκίμασε το Nagler 7mm μαζί με το Powermate 5X φθάνοντας στις 428 φορές. Τα αστέρια ξεχώριζαν καθαρά με ομόκεντρους κύκλους περίθλασης. «Πραγματικά φοβερό! Είχα την ίδια οπτική εντύπωση με 200Χ και με 428Χ όταν έστρεψα το τηλεσκόπιο στο διπλό χ της Μεγάλης Αρκτου. Απίστευτο! »

Το πιο δύσκολο διπλό που δοκίμασε ήταν το 35 της Κόμης Βερενίκης. Παρ’ όλο που δεν μπόρεσε να ξεχωρίσει το 1,1 δευτ. διπλό αστέρι, ήταν στιγμές που το αστέρι φαινόταν ότι είχε επιμηκυνθεί. 

Αν το κοινό ανθρώπινο μάτι μπορεί να φθάσει στο διαχωριστικό όριο του Dawes με περίπου 12 φορές την διάμετρο (σε ίντσες), οι πιο πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι είναι άνετοι με 20Χ ή με 30Χ και μερικοί προτιμούν 50Χ ή περισσότερο. Χρησιμοποιώντας το Televue-85 με 428Χ έφθασε στο απίστευτο 125 φορές ανά ίντσα της διαμέτρου του φακού! Δε φθάσαμε, όμως, στο τέλος της ιστορίας μας.

Η πιο μεγάλη έκπληξη ήταν όταν παρατηρούσε το ε του Βοώτη, ένα όμορφο μπλε και κίτρινο διπλό άστρο με απόσταση 2,9 δευτερόλεπτα. Χρησιμοποίησε το 2,5 χιλιοστών Vixen Lanthanum και το Powermate 5X και ενώ το άστρο ήταν ψηλά στην ανατολή, δηλαδή με μεγέθυνση ισοδύναμη του 1200Χ. Πριν κοιτάξει μέσα στο προσοφθάλμιο, θεώρησε ότι θα ήταν μάταιο. Όμως η εικόνα που είδε σχεδόν τον έριξε από την καρέκλα του! Όταν η ατμόσφαιρα το επέτρεπε,  οι εικόνες των δύο αστεριών  ήταν υπόδειγμα κλασικών δακτυλίων περίθλασης όπου ξεχώριζε φανερά η σκοτεινή περιοχή ανάμεσα στους δακτυλίους.

Μετά τους διπλούς αστέρες, ο επόμενος στόχος ήταν η Σελήνη, μια που ήθελε να δοκιμάσει το τηλεσκόπιο για τυχόν σημάδια χρωματικού σφάλματος. Η ατμόσφαιρα ήταν πολύ σταθερή και η Σελήνη, σχεδόν στο πρώτο Τέταρτο, ήταν ψηλά στον δυτικό ουρανό. Αρχίζοντας με ένα προσοφθάλμιο 20 χιλιοστών τύπου Plossl, η εικόνα που πήρε με μεγέθυνση 30Χ ήταν καταπληκτική. Το φεγγάρι στεκόταν φωτισμένο με υψηλό κοντράστ στον κατάμαυρο ουρανό. Δεν υπήρχαν ίχνη από εσωτερικές αντανακλάσεις κάτι που θα μείωνε την ποιότητα της εικόνας.

Μεγαλώνοντας την μεγέθυνση στο 40Χ με το Panoptic των 15 χιλιοστών, η εικόνα ήταν ακόμα καλύτερη. Αναρίθμητοι κρατήρες κατά μήκος της διαχωρίζουσας (της φωτισμένης πλευράς από την σκοτεινή πλευρά) ήταν οξείς και με την γαλαζωπή ακτινοβολία του σκιόφωτος της Γης να φαίνεται καθαρά. Μια αλησμόνητη εικόνα! Με την προσθήκη του Powermate, η μεγέθυνση ανέβηκε στα 200Χ. Τότε άρχισε και η περιήγηση της σεληνιακής επιφάνειας. Οροσειρές, ακτίνες, ρυάκια και μικροσκοπικοί κρατήρες ξεχώριζαν με έντονη ευκρίνεια. Για σχεδόν μια ώρα παρατηρούσε σαν υπνωτισμένος καθώς η σκιά από την άκρη του κρατήρα ‘Θεόφιλου’ μετακινήθηκε κατά μήκος της επιφάνειάς του. Βλέποντας στην άκρη του σεληνιακού δίσκου έβλεπε στο ελάχιστο μοβ χρώμα. ‘Ηταν τόσο αμυδρό, που εκτός και αν έψαχναν  ειδικά για αυτό, οι πιο πολλοί παρατηρητές πιθανότατα δεν θα το έβλεπαν.

Η παρατήρηση αντικειμένων από τον βαθύ ουρανό ήταν επίσης εντυπωσιακή. Με 17Χ και με το Panoptic των 15 χιλιοστών, τα αστέρια στο ανοιχτό σμήνος Μ44 έλαμπαν σαν διαμάντια με φόντο τον μαύρο ουρανό. Δυστυχώς, το φως της Σελήνης και η άχλη εμπόδισαν στο να πιέσει ο Chris Cook και να φθάσει το τηλεσκόπιο στο όριο του παρατηρώντας αμυδρά αντικείμενα, όπως γαλαξίες και νεφελώματα.

Φωτογραφικά Τεστ

Το Televue-85 δεν είναι μόνο ένα όργανο με άριστα οπτικά αλλά και ένας υψηλής ποιότητας φωτογραφικός φακός όταν σε αυτό προσαρμόσουμε τον προαιρετικό διορθωτή πεδίου (field flattener) ο οποίος αυξάνει λίγο την εστιακή απόσταση του τηλεσκοπίου φθάνοντας την σε 660 χιλιοστά (f/7,8).  Αυτός ο συνδυασμός δίνει ένα πεδίο 3° x 2° με 35mm φιλμ  το οποίο είναι ιδανικό για την φωτογράφηση αντικειμένων όπως τα νεφελώματα  Lagoon και το Τρισχιδές (Trifid), τις Πλειάδες και τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν χωρίς τον διορθωτή πεδίου (field flattener) έδειξαν επιμηκυμένες εικόνες των αστεριών σε απόσταση 1 μοίρας περίπου από το κέντρο του θέματος. Με τον διορθωτή πεδίου όμως, τα αστέρια ήταν πολύ πιο οξεία (ολοστρόγγυλα). Η συμβουλή του Chris Cook, για αυτούς που τους ενδιαφέρει η σοβαρή αστροφωτογράφηση, είναι ότι η προσθήκη του προαιρετικού διορθωτή πεδίου (field flattener) στον εξοπλισμό τους θα ήταν απαραίτητη.

Αυτές οι μεγεθύνσεις 30x από αρνητικά 35mm δείχνουν εικόνες αστέρων 1ο από το κέντρο του πλαισίου. Στα αριστερά βλέπουμε την εικόνα που λήφθηκε με το τηλεσκόπιο, μόνο, ενώ στα δεξιά βλέπουμε την εικόνα που λήφθηκε με τη βοήθεια του διορθωτή πεδίου, ο οποίος αυξάνει ελάχιστα την αποτελεσματική εστιακή απόσταση. Και οι δύο εικόνες είναι πεντάλεπτες εκθέσεις σε φιλμ Kodak PJM 640.

Το Televue-85 είναι πραγματικά ένα απίστευτο όργανο με εξαίσια, πολύ καλά διορθωμένα οπτικά. Η μηχανική κατασκευή του τηλεσκοπίου είναι επίσης πρώτης κατηγορίας. Είτε σκοπεύετε να ταξιδεύσετε στην άλλη άκρη του κόσμου για να φωτογραφήσετε μια ολική έκλειψη ηλίου, είτε να κάνετε περιστασιακά παρατηρήσεις από την αυλή του σπιτιού σας, το Televue-85 προσφέρει στους σημερινούς ερασιτέχνες αστρονόμους ένα εξαιρετικά ισχυρό, αλλά και φορητό όργανο, ικανό να δώσει καταπληκτικές εικόνες του σύμπαντος γύρω μας. Αυτό το τηλεσκόπιο είναι ένα πραγματικό διαμάντι!

Μηχανικός Λογισμικού την ημέρα, ο Chris Cook περνάει τις νύχτες του φωτογραφίζοντας τον έναστρο ουρανό από τα βουνά και τις ερήμους της νότιας Καλιφόρνιας. Πολλές από τις πιο αξιόλογες φωτογραφίες του παρουσιάστηκαν στην πρόσφατη ειδική έκδοση του περιοδικού Astronomy (Αύγουστος, 2003).